وقتی کلمه دخمه یا گور دخمه را می شنوید چه افکاری به سراغتان می آید؟

اصلا تصوری از آن دارید؟

زمانی که اولین با کلمه گور دخمه را میشنوید افکاری ترسناک و تصوراتی بد به سراغتان می آید شاید هم حس کنجکاویتان را تحریک کند و سراغ تحقیق در مورد آن بروید. و همواه به جست و جویی پاسخ برای سوال هایتان بگردید. برای کنجکاوانی تا به اینجا همراه ما بوده اند و به دنبال جوابی برای سوال های مغزشان دارند. باعث افتخار است که تابه اینجا همراه مابودید.

گوردخمه زرتشتیان

برای شروع  درک این بنا بهتر است از اسم ان و معنی ان شروع کنیم دخمه یا دخنه برگرفته از ترکیب (دخ خنه) به معنای دژخانه است که مفهوم سرای پلید را داشته. این واژه در گذر زمان دچار تغییرات شده و مفاهیم مختلفی گرفته است. هم چنین در زبان پهلوی به معنی داغ گاه نیز هست. برای بررسی کاربرد دخمه باید به گذشته دور سفر کنیم که در زمان ایران باستان چیزی به نام دخمه وجود نداشته و اجساد در جایی دور از شهر برده شده و رها می شدند اما پس از مدتی در دوران اقوام آریایی به رسم هندوان جسد را به جایی دور برده و ان را آتش میزدند و هم اکنون متوجه می شویم که چرا دخمه به معنی داغ گاه هم هست.در دوران زرتشت سوزاندن مرده‌ها منسوخ و روش دیگری برای از بین بردن جسد استفاده شد. در آیین زرتشتی مرگ راهی برای مبارزه با اهریمن است، برای همین هم جسد باید در محلی قرار بگیرد که اهریمن آن‌جا باشد، علاوه‌ بر این معتقد بودند که دفن جسد در خاک، عنصر مقدس خاک را آلوده خواهد کرد، برای همین هم دخمه با تعریف جدید، محلی برای قرار دادن اجساد شد.

 

 

برای زرتشتیان خاک بسیار مقدس است و بهتر است که آلوده نشود به اعتقاد زرتشتیان عزیز جسد انسان پاک نیست و به همین علت آن را به خاک نمیسپردند تا زمین آلوده نشود . به همین علت از دخمه ها استفاده می کردند تا توسط حیوانات و پرندگان خورده شود و باعث الودگی نشود و پس از آن استخوان های پاقی مانده را در محلی مخصوص قرار میدادند.

 

استودان

در مرکز دخمه زرتشتیان  چاه عمیقی وجود دارد که نام آن استودان یا استه دان به معنی استخوان‌دان یا جای استخوان است. این چاه به چند چاه عمیق در اطراف دخمه متصل بود. استودان معمولا با سنگ و سیمان پر می‌شد تا زمانی‌که استخوان در آن قرار می‌گرفت، آلودگی به بیرون از چاه سرایت نکند. پس از متلاشی شدن مردگان، استخوان‌های باقی‌مانده درون استودان ریخته می‌شد تا به‌مرور زمان تبدیل به خاک شوند.

 

این آیین مذهبی در میان زرتشتیان سالیان سال ادامه داشت و دخمه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بودند به‌گونه‌ای که حدود ۱۴۰ سال قبل، مانکجی لیمجی هاتریا، نماینده انجمن بهبودسازی وضعیت زرتشتیان ایران، از هند به ایران اعزام می‌شد تا به شرایط زرتشتیان و وضعیت دخمه‌ها رسیدگی کند. او در دوران ناصرالدین شاه به تعمیر و بازسازی تعدادی از دخمه‌ها، از جمله دخمه زرتشتیان یزد پرداخت. استفاده از این دخمه‌ها تا مدتی بعد ادامه داشت تا اینکه این آیین در سال ۱۳۱۰ در تهران، در سال ۱۳۲۰ در کرمان و در سال ۱۳۴۰ در یزد به‌طور کامل منسوخ شد.

 با رزرو تور ایرانگردی از ژیوا پرواز از مکان دیدنی ایران دیدن فرمایید.